Nieuwegein

Op zichzelf is daar iets voor te zeggen. Echter maar al te makkelijk wordt er een te grote belasting bij kinderen neergelegd die daardoor in hun ontwikkeling kunnen worden geremd. SP raadslid Marian Bijvoet hield een stevig pleidooi voor de leeftijfsophoging.

Wanneer mensen tegenwoordig een aanvraag doen voor ondersteuning in de huishouding, volgt er een zogenaamd gesprek om de keukentafel. Samen met het gezin wordt gekeken wie wat kan dan binnen het gezin en welke rol de thuiszorg dan nog moet spelen. In principe werkt dit prima. Echter in bepaalde situaties raken kinderen onterecht aangemerkt als mantelzorger. Raadslid Marian legt uit hoe dit werkt:

"Voorzitter, leden van de Raad:

Ik wil u allen meenemen naar een gezinssituatie in Nieuwegein.’t Zou zomaar kunnen dat u een dergelijk gezin kent:

 Een eenoudergezin, vader en moeder gescheiden, de twee kinderen in de leeftijd van 18 en 20, wonen bij moeder. De scheiding is niet helemaal op rolletjes verlopen, het hele gezin heeft er een flinke deuk van opgelopen. Alles gaat verder z’n gangetje. Moeder heeft een baan, zij en haar kinderen komen elke maand rond. Met de kinderen gaat het redelijk gezien de omstandigheden. De oudste van 20 volgt in Utrecht een fulltime beroepsopleiding bij het ROC Midden Nederland, heeft een bijbaan bij de AH op het Muntplein van 12 uur per week. Met de jongste gaat het tijdelijk  wat moeizamer, die lijkt zijn draai niet goed te kunnen vinden. Is onlangs met  school gestopt en weet niet goed wat hij wil.

Dan wordt moeder ziek, ernstig en zoals het ernaar uitziet langdurig. Zij moet af en aan naar het ziekenhuis voor onderzoeken en operaties. Thuis moet de boel draaiende gehouden worden. Het huishouden van drie personen moet structureel opgepakt. Boodschappen, schoonmaken, er moet gekookt worden, soms voor twee, soms voor drie wanneer moeder thuis is. Wanneer moeder in het ziekenhuis is moeten de nodige bezoeken afgelegd worden, kleding gewassen en gebracht, gesprekken gevoerd met de artsen en beslissingen rondom de behandeling. Het netwerk is niet groot, vader is vanwege een baan in Lelystad gaan wonen. Hij doet wat hij kan maar van structureel in het gezin aanwezig zijn is geen sprake. 

 Dit kan allemaal gebeuren. Ik zou het de kinderen anders gegund hebben, maar ja, het ene kind heeft nu eenmaal een valsere start in het leven dan het andere kind.

Echter, waar de SP geen vrede mee kan hebben is dat wij als Nieuwegein bij het keukentafelgesprek er vanuit zullen gaan dat de jongeren in dit gezin een deel van het huishouden op zich kunnen nemen. Dat wij de hen daarmee al in een vroeg stadium opzadelen met een veel zwaarder pakket dan wenselijk is op die leeftijd.

En het is om de volgende redenen dat ik, ook al hebben deze jongens de 18-jarige leeftijd bereikt, hier geen vrede mee kan hebben:

Elke jongere van tussen de 18 en 23 jaar moet de kans krijgen om datgene te doen waar jongeren van die leeftijd zich mee bezig zouden moeten houden, namelijk het zich los maken van hun ouders en hun gezinssituatie om op zoek te gaan naar een eigen identiteit. Daarnaast moeten zij zich onbevangen kunnen toeleggen op hun toekomst, hun studie,  het behalen van een startkwalificatie, bijbaan, hobby’s en het leren zelfstandig te worden.  

Die kans wordt wel erg klein wanneer we een jongere in de hierboven beschreven situatie de mantelzorg rondom zijn moeder laten oppakken.

Voor de wet zijn deze jongeren volwassen en op basis van de beleidsnota die voor ons ligt kunnen zij ongezien het vinkje ‘geschikt’ voor mantelzorg krijgen.

Dan gaan we echter voorbij aan het feit dat het bereiken van de 18-jarige leeftijd heel weinig zegt. In de Jeugdzorg begint men in te zien dat het voor heel veel jongeren van die leeftijd nog geenszins mogelijk is om verantwoording over eigen leven, over eigen keuzes op te pakken. Waar vroeger de jeugdhulp met 18 stopte (‘dag jongen, het ga je verder goed’) wordt die tegenwoordig steeds vaker opgerekt naar 23 jaar. En het is niet voor niets dat de Bureaus voor Jeugd en Gezin zich richten op jongeren tot 23 jaar, niet tot 18.

Ik betwijfel dan ook ten zeerste of alle jongeren van 18 jaar goed in staat is om eigen keuzes en afwegingen te maken wanneer er gevraagd wordt om mantelzorger te worden. Zelfs voor een volwassene die stevig in het leven staat is het moeilijk om daar ‘nee’ tegen te zeggen. Bovendien zullen kinderen altijd loyaal naar de ouders zijn en zich schuldig voelen wanneer ze aangeven niet te willen of te kunnen voldoen aan het verzoek.

In de beleidsnota wordt gesproken over ondersteuning van jonge mantelzorgers. Die ondersteuning moet er sowieso zijn want de belasting in een gezin met ziekte, handicaps of verslaving is al enorm. De zorgtaken die zij mogelijk al uitvoeren moeten daar volgens de SP niet ook  nog bovenop komen.

Tot slot wil ik een gedeelte van de visie van voorliggend beleidsstuk aanhalen. Daarin wordt o.a. gesproken van Een krachtige samenleving met gezonde inwoners. Bij navraag gaf wethouder Adriani aan dat dit is wat wij de inwoners van Nieuwegein gunnen.

Daarop is onze volmondige reactie:  We gunnen elke jongere tot 23 jaar, ongeacht het gezin waarin hij of zij is opgegroeid, de kans om zo vrijelijk als mogelijk een eigen identiteit te ontplooien, om op te groeien tot een gezonde volwassene die vervolgens naar vermogen mee kan doen in de krachtige samenleving die we als Nieuwegein willen zijn".

Marian diende een wijzigingsvoorstel op de voorliggende WMO plannen. Het voorstel haalde geen meerderheid.

Lees meer over overbelasting van jongeren: www.overbelastejongeren.nl.