Nieuwegein

U heeft uit de media kunnen vernemen: minister Zalm meent in zijn oneindige wijsheid, dat de armoede, die velen deze maanden treft, slechts relatief is. In de jaren vijftig dronk hij ook geen koffie, laat staan een biertje, want daar was geen geld voor.

Dus waar hebben al die werklozen, chronisch zieken, gehandicapten, ouderen, bijstandsmoeders, vluchtelingen, gezinnen met schoolgaande kinderen het eigenlijk over? Wat zeuren ze nou? Iedereen heeft het toch goed? In de vijftiger jaren aten we toch ook boterhammen met tevredenheid? Maar zo lusten wij er nog wel één, zoals deze: in vergelijking met de eskimo's hebben wij het immers relatief warm...

Armoe troef in een zeer rijk land?

Voor wie niet weet wat er leeft onder de bevolking en de gevolgen van zijn beleidsmaatregelen niet wenst te zien, heeft iedereen het goed. Het gegeven dat de rabiate bezuinigingen duizenden mensen in ons land treft, is niet aan de orde. Ruim 400.000 kinderen groeien op in langdurige armoede. Hele buurten worden afgeschreven en delen van de bevolking krijgen niet de kans om mee te mogen doen en bevinden zich daardoor in een uitzichtloze situatie, die leidt tot wanhoop en verzet of juist tot apathie. Steeds meer mensen zijn aangewezen op voedselbanken of bijdragen van de caritas-instellingen van de kerken. Maar dat lijkt de Geuzen, Balkenendes en Zalmen te ontgaan en komt niet in hun kraam te pas. Dat de voorzieningen waar ons land zo trots op kon zijn systematisch worden afgebroken, zoals het nieuwe zorgstelsel laat zien en dat die afbraak haar tol eist, wordt als niet relevant gezien. De cijfers die de Armoedemonitor geeft zijn op zijn minst onrustbarend.

Nee, het gaat goed met Nederland. Nog even en het is in ons land alleen nog leuk leven als je jong, gezond, bemiddeld bent en werk hebt. Het begint er steeds meer op te lijken dat we niet meer in een samenleving leven, waar we bij elkaar betrokken zijn, maar in een economie, waar de junglewetten van de vrije markt alle ruimte krijgen. We hebben steeds minder met elkaar te maken, de georganiseerde solidariteit tussen jong en oud, rijk en arm, ziek en gezond, werkend en werkloos wordt systematisch afgebroken. Het wordt ieder voor zich. "Als ik het maar leuk heb", nietwaar?. Wat hebben we nog samen?

Wat Zalm niet vertelt

Maar de echte wereld zit anders in elkaar dan Zalm en de zijnen willen doen geloven. In de afgelopen maanden hebben wij in Nieuwegein en IJsselstein veel contacten opgebouwd met mensen uit allerlei lagen van de bevolking. Opvallend is dat de onzekerheid groot is. Men vreest de maatregelen van het kabinet, zoals het nieuwe zorgstelsel, en houdt zijn hart vast voor wat er nog komt.... Mensen geven aan zich onzeker te voelen over de toekomst en zich zorgen te maken over de hoge kosten van het levensonderhoud. "Zolang ik maar niets mankeer", "zolang ik maar werk heb", "als m'n jongens het maar redden".

Tientallen schrijnende verhalen hoorden we van mensen, die geen kant meer uitkunnen en vermalen worden door de maatregelen van dit kabinet of de gemeentelijke bureaucratie. Men heeft het gevoel op een schip zonder kapitein te zitten, nu er een regering zit die geen aandacht heeft voor hun zorgen en daarom geen vertrouwen geniet. Veel kritiek hoorden we op het CDA, dat nu werkelijk van God los lijkt te zijn en liever de neoliberale mammon dient. En intussen kakelt Balkenende maar door over normen en waarden, terwijl zijn kabinet een tegengestelde boodschap afgeeft....

Waar houdt dit op - vraag je je af. We moeten immers langer doorwerken, liefst voor lagere lonen en langere werkweken. Als je gehandicapt bent of chronisch ziek, of tot voor kort een ID-baan had, heb je de keuze tussen de bijstand of werk zoeken dat er niet is, bij ondernemers die je helemaal niet willen hebben. Als we Brinkheurst mogen geloven zijn we te lui, werken we te kort en willen we teveel verdienen, zijn we te vaak ziek, zijn er teveel dure ouderen en mensen die wel kunnen maar niet willen werken en doet ons land het economisch bijzonder slecht. The Financial Times, toch niet bepaald een linkse krant, weerlegt dit door op te merken dat wij als Nederland het na Canada en Noorwegen het beste doen.....

Alles wat van ons allemaal is wordt de markt op geslingerd: openbaar vervoer, gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting, energie, cultuur. De hele publieke sector moet in de uitverkoop. De armoede beperkt zich daarmee niet alleen tot "mensen die het te krap hebben", maar tot de samenleving als geheel. De regering geeft daarmee alle instrumenten uit handen om regulerend op te treden in de samenleving. Het neoliberalisme is de waan van de dag en lijkt het enige perspectief van waaruit naar de samenleving kan worden gekeken. Onder druk van de markt worden zaken kapotgemaakt, die mensen in onze samenleving met elkaar verbinden en waar jarenlang aan gewerkt of voor gestreden is. Met rampzalige gevolgen. Armoede is daar maar één van.

Laten we dit gebeuren?

Als Socialistische Partij doen we er alles aan om het tij te keren, zowel lokaal als landelijk, in het parlement, in staten en raden, in buurten en bedrijven met onze hulpdiensten en acties. In dat kader brachten Jan Marijnissen en Agnes Kant op vrijdagmiddag 30 december zalm naar de voedselbank in Arnhem in reactie op de opmerking van minister Zalm dat de armoede in Nederland betrekkelijk is. Kamerlid Arda Gerkens deed hetzelfde in haar woonplaats Haarlem.

Volgens minister Zalm is de onderkant van nu, veel welvarender dan in de jaren 50. Marijnissen is kwaad over de opmerkingen van de VVD’er: “Bijna 400.000 kinderen groeien op in langjarige armoede, heel veel ouderen moeten met te weinig zien rond te komen. Misschien zullen we armoede nooit helemaal oplossen, verschillen zullen er altijd blijven. Maar we lossen de tweedeling zeker niet op als we het maar aanvaarden als een gegeven en verwijzen naar vroeger.”

“Het begint er steeds meer op te lijken dat de leden van het kabinet het middel van de provocatie gebruiken als breekijzer voor het creëren van draagvlak voor hun neoliberale en neoconservatieve beleid. Juist in deze dagen aan het eind van het jaar is er extra aandacht voor de mensen die het niet zo goed hebben, die zich aan de rand van de samenleving bevinden. Duizenden mensen zetten zich in voor de Voedselbanken om hen toch nog iets extra’s te geven. Maar onze minister van Financiën vindt het kennelijk allemaal niks. Met zijn houding schopt hij vele mensen bewust tegen de schenen.”

“Armoede is altijd een relatief begrip. Armoede hier en nu heeft per definitie een ander gezicht dan armoede toen en daar. Het gaat tegenwoordig inderdaad nu met veel mensen beter dan in de jonge jaren van Zalm en daar mogen we trots op zijn. Wanneer je armoede definieert als ‘niet normaal en fatsoenlijk mee kunnen doen aan wat we met z’n allen normaal vinden’ dan zijn we er snel uit. Vinden we dat mensen zich normaal en fatsoenlijk moeten
kunnen kleden, voeden en scholen, dan moeten we vaststellen dat - juist door het beleid van Zalm - steeds meer mensen dat niet meer kunnen. De rijken zijn de afgelopen twintig jaar fors rijker geworden, en de armen hebben de
afgelopen jaren hun koopkracht zien dalen.”

Agnes Kant: “Het liefst zouden we minister Zalm persoonlijk naar de voedselbank brengen om hem te confronteren met de realiteit. Maar zalm in mootjes is een goed alternatief en iets waar de mensen de komende dagen
waarschijnlijk meer aan hebben.”

Voorstellen SP om de armoede aan te pakken èn te betalen

1. Armoedetoeslag: inhalen inkomensachterstand voor huishoudens met een laag inkomen.
(Kosten 150 miljoen, te betalen uit de te realiseren onderuitputting begroting SZW 2005
100 euro alleenstaanden, 200 euro gezinnen)

2. Structurele verhoging minimumloon met 2%, bovenop herstel koppeling
(Kosten 700 miljoen, te betalen uit de flexibele reïntegratietrajecten 2006 )

3. Verhoging budget bijzondere bijstand.
(Kosten 75 miljoen, betaald uit kwaliteitsbudget UWV.)

4. Budget voor gemeenten om voedselbanken publiek te ondersteunen, zowel financieel als logistiek

5. Herinvoering categoriale bijstand

6. Verhoging heffingskorting energierekening met 100 euro: compensatie stijging energiekosten

7. Werken moet lonen: terugtaks.
(Kosten 2,3 miljard, te betalen uit huidige arbeidskorting).

Lokaal bezinnen we ons op acties om wantoestanden aan de kaak te stellen.
U hoort spoedig van ons.

Jan Voorbij
SP Kerngroep IJsselstein